[b]Nie trzeba nikomu mówić, że jedzenie i picie jest podstawą naszego istnienia. Każdy z nas słyszał kiedyś „jedz, a będziesz silny i zdrowy“. Jest w tym stwierdzeniu wiele prawdy a dobre odżywienie pomaga zachować nam dłużej zdrowie i może ustrzec przed wieloma chorobami.[/b]
[img]http://opiekunki-forum.pl/art/jedzenie.jpg[/img]
Zdarza się jednak, że z jakichś przyczyn – chorób, czy wieku – tracimy apetyt. Nadal jednak jeść trzeba, dostarczając organizmowi witamin i składników odżywczych, które dodają energii, siły i pozwolą organizmowi lepiej pracować oraz walczyć z chorobami. Zasadniczym jednak pytaniem jest co i jak jeść, aby żyć zdrowo? A jakie pokarmy powinien spożywać chory, osoba starsza? W przypadku osób starszych często poza zdrowotnymi wymogami stosowania odpowiednich diet, istnieje również problem obniżonego łaknienia.
[b]Przyczyny obniżonego apetytu[/b]
Taki stan rzeczy spowodowany może być najzwyczajniej mniejszym wysiłkiem, jaki podopieczny podejmuje, przez to organizm nie potrzebuje tak ogromnych ilości pokarmów dostarczających energii, a i ich spalanie jest powolniejsze. Za spadek apetytu jest odpowiedzialny hormon greliny (tzw. „hormon głodu“), którego poziom u młodego człowieka wzrasta kilkakrotnie w ciągu dnia powodując głód i apetyt. U osób starszych jego poziom mocno się obniża. Przyjmowane leki także mogą zmniejszać poziom głodu.
Wraz z wiekiem także narządy układu pokarmowego tracą swoje moce i wątroba wraz z trzustką nie funkcjonują jak w młodzieńczych latach – wątroba słabiej się regeneruje, a trzustka nie wytwarza takich ilości enzymów trawiennych. Wciąż jednak ważne jest prawidłowe odżywianie.
[b]Efekty nieprawidłowego odżywiania[/b]
Zachwianie apetytu może doprowadzić do niepożądanych efektów. Zwłaszcza w wieku starczym spadek siły i wagi jest groźny, powoduje bowiem niedożywienie mięśni i kości, dalej osłabnięcia i upadki, co w efekcie może skutkować trudnymi do wyleczenia w tym wieku złamaniami, wpływać źle na krążenie i serce.
Układ mięśniowy to także mięśnie oddechowe, w związku z czym także ten podstawowy proces może zostać zaburzony. Również osłabieniu ulega system odpornościowy, zwiększając podatność na choroby. Spadek masy ciała i zmiana procesów trawiennych zmienić może też nasilenie działania przyjmowanych leków powodując ich zły wpływ i efekty uboczne. Do tego doliczyć należy złe samopoczucie i negatywne nastawienie psychiczne.
Niedowaga, odwodnienie, osłabienie, zły stan psychiczny i nieprawidłowe odżywienie i pojenie może także być bodźcem do pojawienia się symptomów demencji starczej.
[b]Jak pomóc pacjentowi w spożywaniu posiłków[/b]
Podstawową zasadą o której warto pamiętać jest „mniej, a częściej“. W przypadku osób starszych lepiej, gdy zamiast trzech podstawowych porcji w ciągu dnia, posiłek spożywany jest częściej (a więc np. 5-6 razy w ciągu dnia), chociaż w znacznie mniejszych porcjach. Najłatwiej dostosować pory i ilości jedzenia do indywidualnych przypadków.
Pomóc może także spożywanie posiłków w towarzystwie. Każdemu posiłek wydaje się smaczniejszy i je z większą chęcią, gdy spożywa go w towarzystwie.
Czasem zachętą jest także urozmaicanie posiłków. Nim sięgniemy po kęs, najpierw jemy oczami, co powoduje, że „aż ślinka leci“, więc jeśli to możliwe można podopiecznemu postarać się nieco urozmaicić jedzenie.
Czasem konieczna jest pomoc w postaci karmienia, gdy ze względu np. na artretyzm chory ma trudności z utrzymaniem szyućców. Jednak w miarę możliwości istotne jest (zwłaszcza z psychicznego punktu widzenia), aby podopieczny jadł sam. Można mu w tym pomóc przygotowując tak posiłki, aby można jeść rękoma, bądź używając tylko np. widelca.
[b]Jakie posiłki przygotowywać dla osób starszych?[/b]
W zasadzie to, co może spożywać podopieczny jest uwarunkowane tym, czy cierpi na choroby wymagające specjalnych diet, jest po operacji, bądź ograniczeniem jest jedynie jego brak apetytu, uczulenia. Najważniejsze, aby dostarczać witamin, składników mineralnych i wysokobiałkowych. Pożądanymi są: gotowane mięso (zwłaszcza wołowina czy drób), ryby, nabiał (kefiry, jogurty, maślanka), warzywa i owoce (surowe, bądź gotowane na parze), oliwa, sałatki i surówki warzywne. Jedynymi pokarmami, które warto wykreślić z jadłospisu, są te o dużej zawartości tłuszczu, smażone oraz rośliny strączkowe. Niewskazane są zatem posiłki zawierające m.in. grzyby, fasolę, kapuste, frytki, ostre przyprawy, duże ilości soli, itp.
W przypadku wystąpienia zaparć pomocne może być spożycie składników bogatych w błonnik (suszone owoce, soki warzywne). Oczywiście należy pamiętać o takich ograniczeniach jak poziom cholesterolu, nietolerancja laktozy czy cukrzyca, także braki w uzębieniu.Równie ważne jak jedzenie, jest picie. Aby nie odwodnić organizmu i usprawnić działanie przewodu pokarmowego istotne jest popijać niewielkie ilości często w ciągu dnia.